“nee, we hoeven niet los te laten als we iemand verliezen. het is gewoon anders vasthouden.”
ik heb altijd wat moeite met dit soort alternatieve uitleggen van een werkwoord wat over het algemeen verafschuwd wordt. ik begrijp het, want “als een dierbare overlijdt, blijven de herinneringen” (tenzij je gaat dementeren), en “je bent pas dood als ze niet meer over je praten”.
maar loslaten heb ik altijd als levenskunst gezien. ik heb geen negatieve connotatie met het werkwoord, ook al ben ik er geen ster in, by the way. loslaten betekent voor mij niet dat de ander er niet meer is, want ik kan haar zo voor mijn geest halen. maar het loslaten van haar fysieke vorm, hoe ik haar rug voelde als we elkaar een knuffel gaven, hoe we samen naar het strand liepen op een zonnige dag in Zeeland, die persoon laat ik los. en dan dus wel liefdevol loslaten. niet verkrampt, niet vanuit grijpen naar de ander, niet vanuit verlangen dat dwars indruist tegen de realiteit. nee, loslaten als een werkwoord zoals ‘houden van’ dat ook is.
ik heb lange tijd zelf aan dit soort vermijdingen gedaan, en wellicht blijf ik dit ook wel doen omdat taal nou eenmaal zo leuk is om mee te spelen. zo gebruikte ik lange tijd het woord ‘doodgaan’ zelden of niet. dat zou te afschrikwekkend zijn, mensen willen niet over negatieve dingen lezen. dus werd het ‘overlijden’, wat in mijn optiek iets milder is. of iets als ‘de transitie’ of ‘de Grote Reis aanvangen’.
want is de dood wel wat het in onze cultuur impliceert? dat het leven eindig is, dat er daarna niks is. zou het niet net zoiets kunnen zijn als van kleding verwisselen? who knows? ik hou ervan om te speculeren, te filosoferen, heerlijk!
en ik heb zelf moeite met ‘de laatste fase’. ik verwacht namelijk niet dat het na dit leven ophoudt. ik geloof in een continuüm na de ‘dood’, dus wat nou ‘laatste’? bij gebrek aan betere alternatieven kwam ik dan uit op ‘eindelevensfase’ of ‘levenseinde’… die impliceren in mijn ogen meer dat dít leven een einde heeft, maar sluit een volgende fase nadien, minder radicaal uit.
met mijn A Year to Live project denk ik wat vaker dan gebruikelijk na over mijn eigen sterven. probeer ik ook te voelen hoe dat zou zijn. en dan kom ik toch uit op loslaten.
loslaten van wie ik denk te zijn. loslaten van mijn dierbaren, van iedereen die ik ken (of denk te kennen, ha!). loslaten van herinneringen die ik in dit leven maakte, loslaten van ‘haar’ die denkt het allemaal te weten, mijn zorgvuldig gecreëerde valse zelfbeeld. loslaten van mijn spulletjes, van concepten en ideeën, en van conditioneringen en programma’s van “hoe het heurt”.
sterven is loslaten 5.0 met de hoofdletter K van kunst, niet? en dat is een oefening die we iedere dag opnieuw in het klein kunnen doen. ik laat je los, lieve vriendin.