het was zaterdag en ik had twee 24 uursdiensten in het vooruitzicht. het betroffen twee losse diensten bij verschillende cliënten in twee verschillende middelgrote steden. het komt weinig voor maar… voor een keertje kan het best.
ik maak kennis met een lieve vrouw. ze blijkt overduidelijk klaar met leven. uitgeput en geen moed om de aftakeling te ondergaan die met een longziekte gepaard kan gaan. mevrouw zit met de ogen dicht op de stoel en vertelt. “ik wil euthanasie. al zo lang ik me kan heugen, ik heb het ook al jaren geleden vastgelegd. en jaarlijks hernieuwd. toch lijk ik het niet te gaan krijgen want de SCEN arts moet eerst diagnostiek zien om te bepalen of ik wel uitzichtloos lijdt. begrijpt u het? ik werd 5 jaar geleden al naar huis gestuurd met het bericht: ‘sorry, u bent uitbehandeld.’” er heerst onbegrip en frustratie bij mevrouw en haar dierbaren.
maar ja… we gaan het weekend in. geen SCEN arts werkt natuurlijk… en de dag vorderde. mevrouw ging in bed liggen. het hoefde écht niet meer van haar. kortademigheid speelt haar parten en vermoeit haar hele wezen. in overleg met mevrouw, haar liefdevolle en betrokken zoons en de huisarts blijkt dat maandag écht te ver weg is voor mevrouw. ze kan niet meer.
gelukkig bestaat er zoiets als palliatieve sedatie. een goed alternatief als er symptomen zijn die niet op andere wijze te verhelpen zijn. het bewustzijn wordt met sedatie dusdanig verlaagd zodat mevrouw niets meer meekrijgt van ‘het laatste stukje’ en dan overlijdt aan de vordering van haar ziekte. de voorwaarden om dit te mogen ontvangen waren aanwezig. maar ja.. het is wel weekend.
ik stort me op deze uitdaging en start een rondbelsessie die de middag en halve avond zou gaan beslaan. een hooglaagbed bestellen, zodat wij zorgverleners de laatste uren of dagen onze ruggen niet hoeven te overbelasten en we mevrouw prettig kunnen verzorgen. de telefoniste plant een spoedchauffeur in.. top! en wanneer kan ik hem ongeveer verwachten? “het is knet-ter-tje druk” deelt ze me mede. “kan wel een latertje worden. hij belt je wanneer hij een half uur van je vandaan is.”
ik bel naar de leverancier van infuuspompjes, nodig voor de twee middelen die in een vredig sterfbed kunnen voorzien. “mevrouw, wij streven naar levering binnen 4 tot 6 uur, ik stuur een koerier!” mijn hart maakt een sprongetje. zou het dan toch lukken, zo in het weekend?
met de huisarts heb ik een kort lijntje. ik mag haar bellen op haar 06. ze bestelt (op haar vrije dag nota bene) een zakje morfinevloeistof en een cassette midazolam. de een tegen mogelijke pijn en benauwdheid. de ander om mevrouw in slaap te brengen om hopelijk nooit meer uit wakker te worden. ze verlangt er zo naar… kleindochters rijden wel een uur om de middelen voor oma bij de weekendapotheek op te halen. gelukt! alles is in huis als de avondschemer plaatsmaakt voor de donkerte van deze herfstavond.
ik bel rond… en rond.. wie kunnen de pompjes aansluiten? als VIG3 ben ik bevoegd, maar helaas niet bekwaam. collega verpleegkundigen zijn te ver weg, de onderaannemer via wie ik werk kan niets betekenen en de thuiszorgorganisatie die de eindverantwoordelijkheid heeft, geeft nul op het rekest. de huisarts belt de huisartsenpost. helaas. die wil dit soort handelingen niet doen. helemaal duidelijk ‘waarom niet?’ wordt het me niet. en ook niet waarom het ambulante team dit niet wil verzorgen.
er zit niets anders op dan zelf om de 4 uur zowel morfine als midazolam te injecteren via twee insuflonnetjes. een insuflon is een minuscuul canuletje dat ik onder de huid op de bovenarm van mevrouw plaats waardoor ik de middelen spuit zodat ik mevrouw niet steeds hoef aan te prikken in de huid. zo gezegd, zo gedaan.
als het hooglaagbed richting het einde van de avond bezorgd wordt en mevrouw plaatsneemt op haar sterfbed, is ze dankbaar en geëmotioneerd als ik zeg: “bedankt dat ik voor u mocht zorgen. een goede reis, mevrouw”. er wordt afscheid genomen door familie. dit is wat mama wil.
iedere vier uur geef ik haar de mogelijkheid om weg te zakken, alsmaar dieper en dieper. ontelbare keren buiten de injecties om word ik wakker. ik lig te slapen op één oor en het andere oor is altijd afwachtend wakker voor ieder kuchje, verandering in ademhaling en wat er dan ook mag zijn.
de volgende ochtend tijdens de overdracht met mijn collega overlijdt mevrouw in liefdevol bijzijn van haar twee zoons… precies zoals ze het wenste. geen langdurige aftakeling, niet steeds benauwder worden.
wat een bijzonder korte en uitdagende zorg. mooi dat veel te regelen viel in het weekend. jammer van de onmogelijkheid de aansluiting te regelen. mijn onderbroken nacht vond ik het toch dubbel en dwars waard.
ik pak mijn koffer weer in met mijn beddengoed en kleding, mijn eten uit de koelkast. ik pak mijn boeltje weer op en neem afscheid met een coronabuiging. op naar mijn volgende cliënt.